Bolszewo
Wieś położona w pradolinie rzeki Redy, przy trasie z Gdańska do Szczecina. Graniczy od wschodu z Wejherowem. Oddalona o ok. 2 km od Gościcina i Orla. Wieś rozległa. Dynamicznie rozwijające się budownictwo mieszkaniowe. Liczne zakłady produkcyjne i przemysłowe.
Wykopaliska archeologiczne z okolic Bolszewa potwierdzają istnienie tu osady ludzkiej sięgającej czasów prehistorycznych. Na początku XX wieku na polu w okolicach Bolszewa natrafiono na cmentarzysko grobów skrzynkowych. Natrafiono także na stanowiska kultury wielbarskiej (II wiek p.n.e.). Z okresu rzymskiego (I-IV wiek n.e.) znaleziono brązowe i srebrne monety rzymskie oraz paciorki szklane.
W źródłach z XIII wieku Bolszewo występuje jako Bolischow lub Boliszew. Pierwotnie należało do kasztelanii białogardzkiej (chociaż zdania historyków są podzielone). Na pewno zaś, w XIV wieku podlegało Puckowi, a jego właścicielem był niejaki Jerko.
Katolicki kościół w Bolszewie zbudowano jeszcze w średniowieczu. W XV i XVI wieku posiadłości bolszewskie należały do rodzin Janowskich oraz Bolszewskich. Janowscy, żarliwi protestanci, zaprowadzili w podległych sobie wsiach wyznawaną przez siebie religię i zagarnęli kościół. W pierwszej połowie XVII w, część dóbr bolszewskich nabyła znana rodzina patrycjuszy gdańskich Schachmannów. W 1823 r. w dobra przeszły w ręce Krokowskich. W 10 lat później należały już do Aleksandra Przebendowskiego. Od 1839 r. były już w posiadaniu Niemców. Nabycie tak wielkiego majątku wzmocniło niemiecki stan posiadania w tej części Pomorza i umożliwiło budowę cementowni.
W 1872 roku utworzono spółkę akcyjną i wkrótce rozpoczęły się prace przy budowie kanału o długości 5 km. W 1873 roku rozpoczęto produkcje cementu portlandzkiego. Wypalano go z iłów wydobytych z dna Jeziora Górskiego. Cement był przewożony na dworzec w Wejherowie wąskotorową kolejką konną. W roku 1890 kolejka została zelektryfikowana, a w 1902 roku zmodernizowana na szerokotorową. Na Pomorzu była to pierwsza elektryczna kolejka przemysłowa. Surowiec do produkcji cementu dostarczano 40 promami drewnianymi, ciągnionymi po kanale początkowo przez ludzi, a w późniejszym okresie przez konie. Również i te z czasem zastąpiono przez dwa ciągniki parowe.
W latach 1909-1911 wybudowano w Bolszewie elektrownię wodną. Poza Bolszewem energię elektryczną dostarczano również do Góry, Kębłowa, Kochanowa. W okresie II wojny światowej cały czas pracowały turbiny o łącznej mocy 72 kW. Po wojnie elektrownię przejęły władze polskie. W 1973 roku zakład zlikwidowano. Dopiero 1984 r. odkupił go od państwa syn dawnego właściciela. Po dwóch latach elektrownia ponownie ruszyła z mocą 40 kW.
W latach 1931-1939 w Bolszewie funkcjonowała cegielnia. Niestety w okresie okupacji hitlerowskiej została zniszczona. 11 października 1938 roku rozpoczął działalność Uniwersytet Ludowy. W 1995 roku zostało reaktywowane koło Towarzystwo Czytelni Ludowych. W wyniku tego wznowiona została działalność UL.
Zabytki:
- Kościół neogotycki wybudowany w 1857 roku. Jego wyposażenie pochodzi z XVIII i XIX wieku
- Spiżowy dzwon z 1661 roku z gdańskiego warsztatu Daniela Tyma
- Zabytkowy spichlerz z 1800 roku, zniszczony w 1995 r.
Hotel *** i Restauracja VICTORIA
84-239 Bolszewo, ul. Zamostna 1
tel. 58 778 28 30
https://victoria.tp1.pl