Strona główna / Czytelnia / Warto zobaczyć / Wejherowo: to już prawie 360 lat

Wejherowo: to już prawie 360 lat

Rynek w Wejherowie

fot. Michał Bieliński

Liczące prawie 360 lat Wejherowo to jedno z najatrakcyjniejszych turystycznie miast województwa pomorskiego. Początki Wejherowa związane są osobą Jakuba Wejhera...

- pomorskiego szlachcica, wojewody malborskiego, starosty człuchowskiego i bytowskiego, a także Senatora Królestwa Polskiego i Ziem Pruskich. Legenda mówi, że wracając z wyprawy na Moskwę w 1634 r., Wejher w czasie oblężenia miejscowości Biała został poważnie ranny. Przyrzekł wówczas, że jeśli dane mu będzie przeżyć wybuduje na swych włościach kościół pw. św. Trójcy i klasztor. Ślubów dochował i w roku 1643 ufundował pierwszą świątynię, która dała początek powstaniu osady zwanej Wejherowską Wolą. Sprowadził także w roku 1647 zakon reformatów, budując dla nich drugi kościół oraz klasztor. Natomiast w roku 1649 ruszyła budowa słynnej kalwarii. W rok później Wejherowska Wola zwana już wtedy Wejherowem uzyskała prawa miejskie.

Pierwszego kościoła, który ufundował Wejher niestety nie możemy już dziś oglądać. Na jego miejscu w latach 1754-1755 wzniesiono nową, barokową świątynię, którą w latach 20. ubiegłego stulecia powiększono o nawę poprzeczną (tzw. transept) oraz prezbiterium. Pozostałe budowle ufundowane przez założyciela miasta przetrwały do dnia dzisiejszego i są magnesem przyciągającym turystów oraz rzesze pielgrzymów.

Wejherowska Kalwaria to zespół 26 kaplic położonych na zalesionych wzgórzach otaczających miasto od strony południowej. Tylko jedna z nich (Brama Oliwska) znajduje się poza tym obszarem i zlokalizowana jest niemal w centrum miasta. Większość kaplic pochodzi z XVII stulecia i wzniesiona została w stylu barokowym. Kilka z nich określana jest mianem perełek architektury barokowej na Pomorzu. Z pewnością należą do nich kaplice Ogrójca, Pałac Piłata, Spotkanie Chrystusa z Matką czy Kościół Trzech Krzyży. Renowacja przeprowadzona w ostatnich latach sprawiła, że kalwaria jest piękna jak nigdy dotąd.

Kolejna legenda mówi, że Jakub Wejher wysłał do Jerozolimy o. Roberta Werdena - zakonnika z opactwa cysterskiego w Oliwie, by ten wymierzył odległości między kolejnymi stacjami Męki Pańskiej oraz przywiózł stamtąd tyle ziemi ile tylko zdoła. Załadowano ponoć aż trzy okręty, z czego niestety tylko jeden dotarł do Gdańska. Wedle życzenia Wejhera pod każdą z kaplic złożono garść jerozolimskiej ziemi a odległości między nimi zgodnie z obliczeniami o. Roberta są takie jak w Jerozolimie. Zadaniem cysterskiego zakonnika było też znalezienie odpowiednich wzgórz, które odwzorowywały by pagórki Ziemi Świętej. Jest więc na wejherowskiej kalwarii Góra Oliwna oraz Golgota. Trzecie wzgórze nie nosi nazwy biblijnej, choć czasem można spotkać się z sugestiami by nazwać je Górą Syjon. Co ciekawe jest to najwyższe z kalwaryjskich wzgórz i liczy 112 m n.p.m. Góra Piwniczna - bo o niej mowa, swą nazwę zawdzięcza znajdującej się na szczycie Kaplicy Domu Kajfasza, w której znajduje się piwnica.

Kaszubska Jerozolima(tak Kaszubi nazywają to miejsce) od wielu lat jest celem pielgrzymek mieszkańców całego regionu. Dlatego też Wejherowo zwane jest Duchową Stolicą Kaszub. Sława kalwarii dotarła do najodleglejszych zakątków naszego kraju a nawet zagranicy. Miasto odwiedza coraz więcej turystów, którzy podziwiać mogą nie tylko kapliczki ale też zadbane centrum z cennymi zabytkami.

Sercem Wejherowa jest uroczy rynek ze stojącym w centralnym miejscu pomnikiem Jakuba Wejhera. W południowej części placu wznosi się okazały ratusz. Pierwotny budynek powstał zapewne ok. 1650 r. Później był kilkakrotnie przebudowywany by ostateczną neobarokową formę uzyskać w 1908 r. We wieży znajduje się dzwon pamiętający jeszcze czasy Jakuba Wejhera. Dominantą na rynku jest wspomniany już kościół św. Trójcy, który powstał na miejscu pierwszej świątyni ufundowanej przez założyciela miasta w 1643 r. Ze świątynią sąsiaduje ryglowy budyneczek mieszczący kiedyś szpital dla ubogich. Ozdobą placu i okolicznych ulic są piękne kamieniczki. Szczególnie interesującą zabudowę posiada ul. Sobieskiego, na której mamy kamienice reprezentujące niemal wszystkie style architektoniczne od XVIII do XX stulecia.

Na południowy - wschód od rynku wznosi się franciszkański, barokowy kościół św. Anny z połowy XVII w. Świątynia posiada piękne wyposażenie wnętrza. Najcenniejszy jest koronowany w 1999 r. przez Jana Pawła II obraz Matki Bożej Wejherowskiej znajdujący się po prawej stronie od prezbiterium. W podziemiach udostępnionych dla turystów zlokalizowane są krypty Wejherów oraz późniejszych właścicieli miasta - Przebendowskich.

Rodzina Przebendowskich złotymi zgłoskami zapisała się w historii miasta. Z inicjatywy Ignacego Franciszka Przebendowskiego ok. 1768 r. zaczęto budowę pałacu, który ukończony został ok. 1800 r. przez Keyserlingków. Obecny wygląd pałac zawdzięcza przebudowie w latach 50. XIX w. Mieści się tu dziś Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko - Pomorskiej. W bezpośrednim sąsiedztwie rozciąga się malowniczy park. Z pewnością jeden z największych i najpiękniejszych na Pomorzu. Spośród innych zabytkowych budowli w Wejherowie warto zobaczyć okazały neogotycki kościół św. Stanisława oraz konwikt św. Leona. Na bocznych ulicach przecinających główne trakty miasta trafić można na interesujące kamienice i domy.

(Michał Bieliński)